Ενα από τα πιο σημαντικά ιστορικά αφιερώματα που έχει κάνει ο «Εθνικός Κήρυκας», είναι αυτό που σήμερα διαβάζετε και αφορά ένα κομμάτι του ξεριζωμένου Ελληνισμού από την πατρώα γη, το οποίο εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στη Γιούτα. Ηταν τότε που η μετανάστευση είχε προσλάβει διαστάσεις εθνικής συμφοράς για την Ελλάδα, και οι νεοφερμένοι στις ΗΠΑ, μέσα από τις αντίξοες συνθήκες εργασίας στα λατομεία, τα ανθρακωρυχεία και τα μεταλλεία, δημιούργησαν, μαζί με μετανάστες άλλων πολιτισμών, το βιομηχανικό έργο που μετέτρεψε τη Γιούτα από αγροτική σε βιομηχανική περιοχή.

Η εφημερίδα «Εστία» στις 30/5/1882 έγραψε: «Να συμβάλλη το Βέλγιον, να συμβάλλη η Ολλανδία, να συμβάλλη η Αγγλία και η Γερμανία εις την πύκνωσιν του πληθυσμού της Αμερικής είναι ευνόητον… αλλ’ εξ Ελλάδος, εν η έκαστον τετραγωνικόν χιλιόμετρον κατοικείται υπό 30 ψυχών, να μεταναστεύωσιν οι κάτοικοι είναι αληθώς περίεργον το φαινόμενον, αν μη είναι σπουδαιότατον».

Κανένας δεν φανταζόταν την σκληρότητα που έκρυβε η Γη της Επαγγελίας. Στο διάστημα 1892 έως 1924, πάνω από μισό εκατομμύριο Ελληνες, κυρίως Κρητικοί, βρέθηκαν στο νησί Ελις (Ellis Island) και υπολογίζεται πως σχεδόν οι μισοί, επέστρεψαν κάποια στιγμή μόνιμα στην Ελλάδα.

Οι Αμερικανοί δεν έτρεφαν καμία συμπάθεια για τους προγόνους μας. Τους φώναζαν «λιγδιάρηδες» («greaseballs») και «βρωμο-Ελληνες» («dirtyGreeks»), τους κυνήγησαν οι Κου-Κλουξ-Κλαν και οι νόμοι που ίσχυαν για τους μαύρους ίσχυαν και για τους Ελληνες μετανάστες, αφού δεν τους θεωρούσαν λευκούς.

Οι Β. και Λ. Μελάς αναφέρουν για τη γενική στάση των Αμερικανών απέναντι στους μετανάστες: «Γενικώς οι Αμερικάνοι χαρακτηρίζουσι τους μετανάστας ως ανθρώπους της τελευταίας υποστάθμης, δια τούτο και τους περιφρονούσι, αποφεύγοντες να έρχονται εις σχέσεις κοινωνικής ισότητος. Θεωρούσι, ότι ούτοι μεταβαίνοντες εκεί μόνον δι’ οικονομικούς λόγους, είναι οι μόνοι κατάλληλοι να εκτελώσι τας βαρείας εργασίας, τας οποίας αυτοί δεν καταδέχονται να αναλάβωσιν. Οταν δε μιλούσι περί αυτών, μεταχειρίζονται λίαν προσβλητικός εκφράσεις, ως ‘Thescumoftheearth’, «Theoffscouring of Europe», δηλ. «τα καθάρματα της Γης», λησμονούντες ότι και αυτοί οι ίδιοι είναι απόγονοι μεταναστών, οίτινες κατ’ ουδέν ήσαν καλύτεροι των ερχομένων».

Αν ανατρέξουμε στις διηγήσεις της δημοσιογράφου Σαραντοπούλου, ο μετανάστης που κατευθύνθηκε στις πολιτείες Νεβάδα, Γιούτα, Ουαϊόμινγκ, Κολοράντο, Καλιφόρνια, ήταν αναμφισβήτητα ο πιο άτυχος. Η ζωή του στα κολαστήρια αυτά ήταν ανυπόφορη, η εκμετάλλευση ανεξέλεγκτη, η εργασία εξουθενωτική και οι ελεύθερες ώρες λίγες και ανούσιες. Οι εργάτες ζούσαν στοιβαγμένοι σε άθλια παραπήγματα, ο ένας πάνω στον άλλον, υποσιτίζονταν και δεν είχαν ούτε στοιχειώδη περίθαλψη και ασφάλεια. Στις συνθήκες αυτές διαβίωσης ο άνθρωπος εξαντλείτο σωματικά, νεκρωνόταν διανοητικά και γινόταν ηθικά υπάνθρωπος: «Ο εργάτης των βιομηχανιών αυτών δεν συναντά άτομα, αλλά χαλύβδινον εργατικόν σύστημα. Εάν αι συνθήκαι υφ’ ας εργάζεται εν Γιούτα δεν είναι αρεσταί, δεν ελπίζει ότι εν Κολοράδω ή εν Νεβάδα ή εν Γουαϊόμινγκ να εύρη αλλοίας. Ολαι εν γένει αι κολοσσιαίοι αύται επιχειρήσεις λειτουργούν υπό το αυτό σύστημα. Το σύστημα του Κεφαλαίου κατά του εργάτου».

Την Οδύσσεια αυτή των Ελλήνων της Γιούτα ζητήσαμε να μας την διηγηθούν απόγονοι των πρώτων μεταναστών στην περιοχή, μαζί με την κατάθεση ψυχής για την δική τους ζωή, που είναι πια αναπόσπαστο κομμάτι της αμερικανικής κοινωνίας, αλλά εξακολουθεί με συγκινητική προσπάθεια να διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με τον ελληνικό πολιτισμό και την θρησκεία μας.

Ο «Εθνικός Κήρυκας» καταθέτει σήμερα στεφάνι στη μνήμη τους και στο παράδειγμά τους, στους εμιγκρέδες της Γιούτα, που μέσα από την σωματική και ψυχική εκμετάλλευση της πρώτης μετανάστευσης, τις αφάνταστες κακουχίες και τους εξευτελισμούς, κατάφεραν να οικοδομήσουν μια μικρή Ελλάδα στη «Συνυφασμένη Δύση», ανάμεσα στα Βραχώδη Ορη, τα ψηλά οροπέδια της ερήμου και τις μικρές, εύφορες, πυκνά φυτεμένες κοιλάδες.

Ευχαριστούμε θερμά τους επιφανείς πολίτες της Γιούτα, που έχουν διαγράψει λαμπρή καριέρα, τον Αρχιμανδρίτη Γεώργιο Νίκα, τον Μάικ Κορολόγο, τους Νικ και Ελέιν Μπέπη και τον Γεώργιο Καραχάλιο, για την άμετρη προθυμία τους να μας μιλήσουν για το παρελθόν και το παρόν των προγόνων τους και για την προσπάθειά τους να διατηρήσουν τον ελληνικό πολιτισμό και την θρησκεία μας στην απόμακρη αυτή περιοχή.

Ευχαριστούμε, επίσης, τους σημαντικούς ανθρώπους που έγραψαν κατά καιρούς για την Γιούτα -τον Μανώλη Βεληβασάκη, τον Αλέξανδρο Μπιλίνη, τον Αναστάσιο Τάμη- που πήραμε μέσα από την εξαίρετη πένα τους τόσες πολλές πληροφορίες.

Στη μνήμη των προγόνων μας, στη μνήμη των ανθρακωρύχων που σμίλεψαν μέσα στο κάρβουνο και στις υπόγειες στοές των ορυχείων το μέλλον των επερχόμενων γενεών!

Διαβάστε όλο το αφιέρωμα εδώ

(www.ekirikas.com)