Το τελευταίο εύρημα στους κήπους Σαλαλάτ της Αλεξάνδρειας, όπου ανασκάπτει η Ελληνίδα αρχαιολόγος Καλλιόπη Λιμναίου – Παπακώστα, ήταν εντυπωσιακό και απρόσμενο. Μία από τις κύριες οδούς της αρχαίας Αλεξάνδρειας ήρθε στο φως στην περιοχή των Βασιλείων, δίνοντας σημαντικότατες πληροφορίες για την τοπογραφία της περιοχής.

Απογοητευμένη που δεν μπορούσε να ερευνήσει –εξαιτίας του υδροφόρου ορίζοντα– τη λαξευτή σήραγγα που αποκάλυψε τον περασμένο Ιούνιο, η ανασκαφέας άρχισε να σκάβει ψηλότερα, εντοπίζοντας ύστερες κατασκευές, πιθανότατα εργαστήρια. Ομως, περίπου έξι μέτρα πάνω από την ελληνιστική θεμελίωση αποκαλύφθηκε τμήμα δρόμου, γνωστού από την τοπογραφία της αρχαίας Αλεξάνδρειας. Το τμήμα που αποκάλυψε, όπως λέει στην «Κ», «είναι 24 μ. ρωμαϊκής οδού, κατασκευασμένης από τις περίφημες μαύρες πέτρες του Ασουάν. Διατηρεί σε μερικά σημεία τις πλάκες ρείθρου. Από κάτω βρήκαμε επίσης το κανάλι αποχέτευσης, κτισμένο κατά τον γνώριμο από άλλες περιοχές της πόλης, αψιδωτό τύπο κατασκευής».

Η ανασκαφέας θυμίζει τον χάρτη που έφτιαξε τον 19ο αιώνα ο Αιγύπτιος αστρονόμος Mahmud Bey El Falaki, όταν ακόμη υπήρχαν ορατές αρχαιότητες στην Αλεξάνδρεια. Σύμφωνα με αυτόν, το τμήμα του δρόμου που αποκάλυψε «ταυτίζεται με την οδό L2, την πρώτη παράλληλη οδό προς την Κανωπική, την κεντρική αρτηρία της αρχαίας πόλης που ακόμη και σήμερα διασχίζει τη σύγχρονη Αλεξάνδρεια. Μέχρι τώρα δεν βρέθηκαν ίχνη παλαιότερης ελληνιστικής οδού και, σε συνδυασμό με τη θέση της ρωμαϊκής πάνω από τη θεμελίωση του πτολεμαϊκού οικοδομήματος, εξάγεται το συμπέρασμα ότι, όντως, η περιοχή των ανακτόρων εγκαταλείφθηκε και κατόπιν καταστράφηκε από τους Ρωμαίους». Η περιοχή αυτή, κατά τις πηγές, εγκαταλείφθηκε όταν οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την Αλεξάνδρεια και, κατά πάσαν πιθανότητα, καταστράφηκε το 267 μ.Χ., όταν η βασίλισσα της Παλμύρας, Ζηνοβία, κυρίευσε την πόλη.

Ομως και στο μέτωπο του πτολεμαϊκού κτιρίου που ανασκάπτει υπάρχουν νέες ειδήσεις. Τα νερά συνεχίζουν να δυσκολεύουν ολόκληρη την αποκάλυψη της θεμελίωσής του, ωστόσο έχουν ήδη εμφανιστεί δόμοι που εκτείνονται σε μήκος 40 μ. Οι μεγάλες διαστάσεις αλλά και το γεγονός ότι η ανασκαφή διεξάγεται στο Βασιλικό Τετράγωνο της ελληνιστικής Αλεξάνδρειας δημιουργούν προσδοκίες:

«Πιστεύουμε ότι το κτίριο είναι δημόσιο και οπωσδήποτε ένα από τα γνωστά, σύμφωνα με την περιγραφή του Στράβωνα, σπουδαία οικοδομήματα της μεγάλης πόλης». Θεωρεί ότι οι κήποι Σαλαλάτ αποτελούσαν και στην αρχαιότητα τους κήπους των ανακτόρων των Πτολεμαίων. Τα όρια του οικοδομήματος δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί, όμως, ίσως, είναι ένα από τα γνωστά κτίρια που περιγράφει ο Στράβων ότι υπήρχαν στο Βασιλικό Τετράγωνο: Βιβλιοθήκη, Μουσείο, Μαυσωλείο των Πτολεμαίων, ναοί όπως το Αρσινόειον (τάφος και ναός της Αρσινόης), το Ομήρειον (αφιερωμένος στον Ομηρο), το Κόρειον (αφιερωμένος στην Περσεφόνη). Την άνοιξη πιστεύει ότι θα καταφέρει να το τεκμηριώσει.

Στο μεταξύ, στη σήραγγα θα συνεχιστούν οι εργασίες καθαρισμού και η ανασκαφή στις ύστερες κατασκευές, από την ομάδα του Ελληνικού Ινστιτούτου Ερευνας Αλεξανδρινού Πολιτισμού (ΕΙΕΑΠ). Στο τμήμα της ρωμαϊκής οδού που ταυτίζει με την οδό L2 δεν μπορεί να συνεχίσει έρευνες διότι εκτείνεται σε γειτονικό κτίριο. «Είναι όμως ένα σημαντικό εύρημα που μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης για τους τουρίστες της Αλεξάνδρειας». Νέα αναμένονται και από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων της γεωφυσικής έρευνας που διεξήχθη από την επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου Ερευνας και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου της Κρήτης.

(www.kathimerini.gr)