Στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στην Καρδίτσα, πραγματοποιήθηκε η ημερίδα «Η χειροτεχνία ως μοχλός ανάπτυξης τοπικών κοινωνιών», στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής του Υπουργείου Πολιτισμού για την αναγέννηση της ελληνικής χειροτεχνίας. Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, συμμετείχε στις εργασίες της ημερίδας, υπογραμμίζοντας τη σημασία της χειροτεχνικής παράδοσης όχι μόνο ως στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και ως βασικό πυλώνα ενός σύγχρονου, βιώσιμου μοντέλου περιφερειακής ανάπτυξης.

Αναβίωση της χειροτεχνίας με σύγχρονο αναπτυξιακό πρόσημο

Στην ομιλία της, η κ. Μενδώνη τόνισε ότι η ελληνική χειροτεχνία αποτελεί από το 2019 στρατηγική προτεραιότητα του υπουργείου. Δεν αντιμετωπίζεται ως μουσειακό κατάλοιπο, αλλά ως “ζωντανό κύτταρο δημιουργίας”, με δυνατότητα να στηρίξει την τοπική οικονομία, να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και να ενισχύσει τη συνοχή των τοπικών κοινωνιών.

Η στρατηγική του ΥΠΠΟ εστιάζει στην καταγραφή, διάσωση και μετάδοση παραδοσιακών τεχνικών, αλλά και στη μετατροπή τους σε σύγχρονα και ανταγωνιστικά δημιουργικά επαγγέλματα, ικανά να στηρίξουν μια νέα γενιά επαγγελματιών.

Το πιλοτικό πρόγραμμα για υφαντική, κεραμική και ξυλοτεχνία

Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε το μεγάλο πρόγραμμα που υλοποιείται σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας, Δυτικής Μακεδονίας και Δυτικής Αττικής, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το πρόγραμμα αφορά τρεις παραδοσιακούς κλάδους:

• Υφαντική
• Κεραμική
• Ξυλοτεχνία

Τεχνικές και επαγγέλματα που κινδύνευαν να χαθούν αποκτούν νέα ζωή, μέσα από οργανωμένη εκπαίδευση, μεταφορά τεχνογνωσίας και δημιουργία μιας σύγχρονης παραγωγικής αλυσίδας. Κρίσιμο στοιχείο του έργου είναι η μελέτη των αλυσίδων αξίας των πρώτων υλών – μαλλί, ξύλο και άργιλος – ως βάση για την οικοδόμηση ενός βιώσιμου παραγωγικού οικοσυστήματος.

Στο πλαίσιο του έργου, έχουν ήδη ιδρυθεί 19 εκπαιδευτικές δομές από την Κρήτη έως τη Θράκη, υπό την εποπτεία των συνεργαζόμενων πανεπιστημίων, ενώ το ΥΠΠΟ ενισχύει και άλλες παραδοσιακές τέχνες, όπως:

• η ξυλοναυπηγική στη Σάμο,
• η μαρμαροτεχνία στην Τήνο,
• η τεχνική της πέτρας με τις νέες Σχολές Πέτρας στα Λαγκάδια και στον Πεντάλοφο Κοζάνης.

Πολιτική βούληση για συνέχιση και διεύρυνση του προγράμματος

Η υπουργός τόνισε ότι η κυβέρνηση έχει εκφράσει ξεκάθαρη πρόθεση να συνεχιστεί και να επεκταθεί το πρόγραμμα, ακόμη και μετά την ολοκλήρωση του πιλοτικού κύκλου.

Οι δομές που λειτουργούν με επιτυχία αναμένεται να παραμείνουν ενεργές, με τη στήριξη περιφερειών και δήμων, ενώ παράλληλα θα επιδιωχθεί η διαρκής πιστοποίηση των εκπαιδευομένων μέσω των πανεπιστημίων.

Η εισαγωγή μαθημάτων χειροτεχνίας στα δημοτικά σχολεία, με πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας, θεωρείται κομβικό βήμα για την επαφή των παιδιών με τη δημιουργικότητα και την παράδοση από νεαρή ηλικία.

Εξωστρέφεια και συνεργασία με την Κύπρο

Η κ. Μενδώνη υπογράμμισε ότι η εξωστρέφεια αποτελεί βασική προτεραιότητα της νέας στρατηγικής. Τα χειροποίητα δημιουργήματα αποτελούν πολιτιστικά αγαθά και ταυτόχρονα εμπορεύσιμα προϊόντα που μπορούν να ενισχύσουν οικονομικά τους δημιουργούς και τις κοινότητες.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη στενή συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία έχει ήδη υιοθετήσει αποτελεσματικές πολιτικές ενίσχυσης της χειροτεχνίας. Η Ελλάδα και η Κύπρος σχεδιάζουν κοινές δράσεις και πρωτοβουλίες, με στόχο την αναβάθμιση των παραδοσιακών τεχνών και την προώθησή τους σε διεθνές επίπεδο.

Πολιτιστική ταυτότητα και περιφερειακή ανάπτυξη

Στις εισηγήσεις της ημερίδας, παρουσιάστηκαν οι τρόποι με τους οποίους ο τομέας της χειροτεχνίας μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός περιφερειακής ανάπτυξης, ενίσχυσης των τοπικών οικονομιών και δημιουργίας νέων επαγγελματικών ευκαιριών. Συζητήθηκαν επίσης οι δεξιότητες, οι πρώτες ύλες και οι συνέργειες που μπορούν να στηρίξουν ένα βιώσιμο χειροτεχνικό οικοσύστημα.

Επίσκεψη στη Δομή Ξυλοτεχνίας

Μετά την ημερίδα, η υπουργός Πολιτισμού επισκέφθηκε τη Δομή Ξυλοτεχνίας, όπου είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους, να δει από κοντά τις δημιουργίες τους και να ενημερωθεί για την πορεία των μαθημάτων και των εργαστηρίων.

Η παρουσία της κ. Μενδώνη στην Καρδίτσα επιβεβαίωσε τον κεντρικό στόχο της κυβέρνησης: η ελληνική χειροτεχνία να αποτελέσει όχι μόνο μέσο διατήρησης της πολιτιστικής ταυτότητας, αλλά και καταλύτη τοπικής ανάπτυξης, απασχόλησης και κοινωνικής αναζωογόνησης.

(ΑΠΕ)