Μια καινοτόμος καλλιτεχνική έρευνα που συνδυάζει επιστήμη και τέχνη, με επικεφαλής δύο Έλληνες ερευνητές στη Βιέννη, απέσπασε διεθνή αναγνώριση και παρουσιάζεται στην Παγκόσμια Έκθεση (World Expo) της Οσάκα στην Ιαπωνία, όπου αναμένεται να προσελκύσει περισσότερους από 28 εκατομμύρια επισκέπτες έως τον Οκτώβριο του 2025.

Η έρευνα «Trans-bodied Knowledge» (Δια-σωματική γνώση) υλοποιείται στο Πολυτεχνείο της Βιέννης (TU Wien) από τον πιανίστα κλασικής και σύγχρονης μουσικής Χρήστο Μαράντο, διδάσκοντα στο Πανεπιστήμιο Μουσικής και Παραστατικής Τέχνης Βιέννης (mdw), και την αρχιτέκτονα μηχανικό Εφηλένα Μπασέτα, απόφοιτο του ΕΜΠ και ερευνήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής του TU Wien.

Το έργο έχει εξασφαλίσει τριετή χρηματοδότηση από τον Αυστριακό Επιστημονικό Οργανισμό FWF, μέσω του πρωτοποριακού προγράμματος PEEK (Arts-Based Research Program), που στηρίζει την καλλιτεχνική έρευνα σε διεθνές επίπεδο.

Η έρευνα και οι στόχοι της

Η διεπιστημονική προσέγγιση των ερευνητών δίνει έμφαση στη σιωπηλή γνώση (tacit knowledge) που μεταδίδεται μέσω εμπειριών και αισθήσεων. Το πρότζεκτ επιδιώκει:

• να εμπλουτίσει την εκπαίδευση των αρχιτεκτόνων, διευρύνοντας την αντίληψή τους για τον χώρο μέσω καλλιτεχνικών μεθόδων,
• να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη σημασία όλων των αισθήσεων μέσα από παραστάσεις (performances) και συλλογικές εμπειρίες.

Διεθνής αναγνώριση

Η εκπαιδευτική διάσταση του έργου διακρίθηκε ως μία από τις πιο καινοτόμες σε εθνικό επίπεδο στην Αυστρία. Η διάκρισή του αυτή οδήγησε στην παρουσίαση του αποτελέσματος στο Innovation Lab του αυστριακού περιπτέρου στην World Expo της Οσάκα, δίνοντας στους Έλληνες ερευνητές παγκόσμια προβολή.

Τον περασμένο Απρίλιο, οι ίδιοι επισκέφθηκαν την Ιαπωνία, όπου παρουσίασαν το έργο σε επιστημονικά και ερευνητικά κέντρα στο Τόκιο, το Κιότο και τη Χιροσίμα.

Wearables και πολυαισθητηριακές εμπειρίες

Κεντρικό στοιχείο της έρευνας αποτελούν πέντε φορετά αντικείμενα (wearables) που επηρεάζουν τον τρόπο κίνησης του χρήστη στον χώρο. Οι συσκευές αυτές αξιοποιήθηκαν από φοιτητές του TU Wien, οι οποίοι, μέσα από πειραματισμό, δημιούργησαν πολυμεσικές περφόρμανς με διαδραστικά αντικείμενα, βίντεο και ζωντανή μουσική στο πιάνο, συνδυάζοντας αναλογικούς και ψηφιακούς ήχους.

Οι παραστάσεις ενεργοποίησαν ταυτόχρονα πολλές αισθήσεις – αφή, ακοή, κιναισθησία, όσφρηση – προσφέροντας στο κοινό μια εμπειρία πέρα από την όραση. Ο ενθουσιασμός των θεατών ανέδειξε τη σημασία των συλλογικών εμπειριών στον φυσικό χώρο, ως αντίβαρο στην κυριαρχία του ψηφιακού περιβάλλοντος της εποχής μας.

Προοπτικές και μέλλον

Οι δράσεις της έρευνας δεν σταματούν στην Ιαπωνία. Στα επόμενα δύο χρόνια, το πρότζεκτ θα συνεχιστεί με καλλιτεχνικές εκθέσεις και παραστάσεις σε διεθνές επίπεδο, σε συνεργασία με φορείς από χώρες όπως η Ιταλία, η Αμερική, η Εσθονία και η Ισπανία.

Όπως σημειώνει ο Χρήστος Μαράντος:

«Η συμμετοχή μας στην EXPO αποτελεί αναγνώριση της σπουδαιότητας της καλλιτεχνικής έρευνας, ενός πεδίου που δημιουργεί νέα γνώση για την κοινωνία μέσα από την τέχνη. Ελπίζουμε να συνεργαστούμε και με ελληνικούς θεσμούς, προωθώντας τη δυναμική αυτού του πεδίου και στη χώρα μας».

Από την πλευρά της, η Εφηλένα Μπασέτα υπογραμμίζει:

«Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε πολυαισθητηριακές εμπειρίες που θα μείνουν χαραγμένες στη μνήμη του κοινού, προσκαλώντας το να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του με την τεχνολογία και τον φυσικό χώρο».

(ΑΠΕ-ΜΠΕ)