Μία ομάδα Αιγυπτίων αρχαιολόγων έφερε στο φως ένα άγνωστο μέχρι σήμερα και άθικτο αντίγραφο του Κανώπειου Διατάγματος, που χρονολογείται από το 238 π.Χ. Πρόκειται για το πρώτο πλήρες αντίγραφο που ανακαλύπτεται εδώ και περισσότερο από 150 χρόνια, γεγονός που το καθιστά εξαιρετικής σημασίας εύρημα.

Η στήλη βρέθηκε στην τοποθεσία Tell El-Fara’in, κοντά στην πόλη El-Husseiniya στο ανατολικό Δέλτα του Νείλου – μια περιοχή γνωστή για τον πλούτο των πολιτιστικών της καταλοίπων, όπως αναφέρει το Archaeology News.

Το Κανώπειο Διάταγμα είχε εκδοθεί από τον Πτολεμαίο Γ΄ τον Ευεργέτη, σε συνέλευση αρχιερέων στην αρχαία πόλη Κάνωπο, ανατολικά της σημερινής Αλεξάνδρειας. Σκοπός του ήταν να τιμήσει τον ίδιο, τη σύζυγό του Βερενίκη Β΄ και την κόρη τους, ενώ ταυτόχρονα καταγράφει σημαντικές πολιτικές και θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις της εποχής. Αντίγραφα του διατάγματος είχαν διανεμηθεί σε σημαντικούς ναούς σε ολόκληρη την Αίγυπτο.

Μέχρι σήμερα, οι αρχαιολόγοι είχαν εντοπίσει μόνο έξι αντίγραφα, πλήρη ή αποσπασματικά, από τοποθεσίες όπως το Kom El-Hisn, το San El-Hagar και το Tell Basta. Η νέα στήλη ξεχωρίζει, καθώς είναι γραμμένη αποκλειστικά σε ιερογλυφικά, σε αντίθεση με τις τρίγλωσσες (ιερογλυφικά, δημώδη αιγυπτιακά και ελληνικά) που είχαν βρεθεί μέχρι τώρα. Αυτό δίνει στους μελετητές μια σπάνια ευκαιρία να προσεγγίσουν την πτολεμαϊκή περίοδο από μια καθαρά αιγυπτιακή σκοπιά.

Η στήλη, λαξευμένη σε ψαμμίτη, έχει ύψος 1,27 μ., πλάτος 83 εκ. και πάχος 48 εκ. Στην κορυφή της δεσπόζει ο φτερωτός ηλιακός δίσκος πλαισιωμένος από δύο ουραίους με τα στέμματα της Άνω και Κάτω Αιγύπτου, ενώ ανάμεσά τους είναι χαραγμένη η φράση «Di Ankh» («Αυτός που δίνει ζωή»). Κάτω από το σύμβολο, 30 γραμμές ιερογλυφικού κειμένου περιγράφουν το διάταγμα, καταγράφοντας:

• βασιλικές δωρεές σε ναούς,
• φορολογικές ελαφρύνσεις σε περιόδους χαμηλής πλημμύρας του Νείλου,
• την καθιέρωση του δίσεκτου έτους με προσθήκη μιας ημέρας κάθε τέσσερα χρόνια,
• τον θεσμό νέου ιερατικού τίτλου προς τιμήν της βασιλικής οικογένειας,
• τον ορισμό θρησκευτικής γιορτής με βάση την ανατολή του Σείριου,
• καθώς και τη θεοποίηση του Πτολεμαίου Γ΄, της Βερενίκης Β΄ και της κόρης τους.

Η ανακάλυψη αυτή εμπλουτίζει σημαντικά τη γνώση μας για τη διοίκηση, τη θρησκεία και την πολιτική της πτολεμαϊκής Αιγύπτου, ανοίγοντας νέους δρόμους στην ιστορική και γλωσσολογική έρευνα.