Εντατικοποιούνται οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Βρετανικού Μουσείου για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, με τις πληροφορίες να συγκλίνουν πως η πολυπόθητη συμφωνία βρίσκεται πλέον «95% έτοιμη». Ωστόσο, όπως παραδέχθηκε και ο πρόεδρος του Μουσείου, Τζορτζ Όσμπορν, «το υπόλοιπο 5% είναι και το πιο δύσκολο».

Λίγες μόλις ώρες πριν από υψηλού επιπέδου εκδήλωση στο Ουέστμινστερ για το μέλλον των Γλυπτών, ο νέος διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου, δρ Νίκολας Κάλιναν, επέλεξε να δημοσιεύσει φωτογραφίες από τα αριστουργήματα του Παρθενώνα στο Instagram – μια κίνηση που ερμηνεύτηκε ως μήνυμα, ίσως και προοίμιο εξελίξεων.

Παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις και πρόσωπα-κλειδιά

Η συζήτηση για την επανένωση των Γλυπτών έχει ξεκινήσει μυστικά από το 2022, όταν αποκαλύφθηκε η εμπλοκή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του τότε Υπουργού Επικρατείας Γιώργου Γεραπετρίτη σε επαφές με τον Όσμπορν. Το μοντέλο που εξετάζεται βασίζεται σε μια «μακροχρόνια πολιτιστική συνεργασία», η οποία προβλέπει την επιστροφή των Γλυπτών στο Μουσείο Ακρόπολης και την ανταλλαγή περιοδικών εκθέσεων μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου.

Τους τελευταίους μήνες, ενεργό ρόλο στις συνομιλίες έχει αναλάβει και η σύζυγος του Πρωθυπουργού, Μαρέβα Γκραμπόφσκι-Μητσοτάκη, η οποία έχει πραγματοποιήσει συναντήσεις με τον δρ Κάλιναν στο Λονδίνο και συμμετείχε σε εκδήλωση του Parthenon Project. Εκεί, χαρακτήρισε την ενδεχόμενη συμφωνία ως «θαυμάσια ευκαιρία» και απάντησε σθεναρά σε φωνές που χαρακτήρισαν το αίτημα επανένωσης «πολιτιστικό εθνικισμό», κάνοντας λόγο για «αποικιοκρατική και ανάρμοστη νοοτροπία».

Το «δύσκολο 5%»: Νομικά και πολιτικά εμπόδια

Παρά την ουσιαστική πρόοδο, οι συζητήσεις προσκρούουν σε δύο βασικά εμπόδια: τον αριθμό και τη διάρκεια παραμονής των Γλυπτών στην Ελλάδα. Ο Όσμπορν εμφανίζεται θετικός μόνο για μια μερική και προσωρινή επιστροφή (π.χ. της ζωφόρου), ενώ η Αθήνα επιμένει στην επανένωση του συνόλου των τεχνουργημάτων – περίπου 75 μέτρα από τη ζωφόρο, 15 μετόπες και 17 γλυπτές μορφές.

Η συμφωνία προσκρούει και σε νομικά εμπόδια: ο Νόμος περί Βρετανικού Μουσείου του 1963 απαγορεύει την οριστική παραχώρηση αντικειμένων από τις συλλογές του. Έτσι, εξετάζεται μια λύση «τύπου δανεισμού», η οποία ουσιαστικά θα επιτρέπει την παραμονή των Γλυπτών στην Αθήνα χωρίς μεταβίβαση κυριότητας.

Ωστόσο, ακόμα και αυτό το σενάριο προκαλεί αντιδράσεις στους κόλπους της βρετανικής πολιτικής σκηνής. Συντηρητικοί κύκλοι του Ουέστμινστερ απειλούν με νομικές ενέργειες, ενώ το Εργατικό Κόμμα αποφεύγει να πάρει σαφή θέση, λόγω φόβου αντίδρασης από το εκλογικό κοινό και την άνοδο του ευρωσκεπτικιστή Νάιτζελ Φάρατζ.

Το παράθυρο ευκαιρίας και η συγκυρία

Αν τελικά υπάρξει συμφωνία, η υλοποίησή της αναμένεται να συμπέσει με το κλείσιμο αιθουσών του Βρετανικού Μουσείου, στο πλαίσιο ευρύτερου σχεδίου αναμόρφωσης. Η συγκυρία φαίνεται ευνοϊκή – όχι μόνο λόγω των συνθηκών στο μουσείο, αλλά και λόγω της διεθνούς πίεσης για αποκατάσταση αποικιοκρατικών αδικιών.

Παρά τις δυσκολίες, η ελληνική πλευρά διατηρεί επιφυλακτική αισιοδοξία. Όπως τονίζουν εμπλεκόμενες πηγές, στόχος είναι ένας έντιμος συμβιβασμός, που θα ανοίξει τον δρόμο για την οριστική επανένωση των Γλυπτών – ακόμη κι αν αυτή επιτευχθεί σταδιακά.

(Τα ΝΕΑ)