Σε μια σημαντική πράξη ιστορικής και πολιτιστικής δικαιοσύνης, η Πολωνία συμφώνησε να επιστρέψει στην Ελλάδα 76 εβραϊκά κειμήλια ελληνικής προέλευσης, τα οποία θα εκτεθούν στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος στην Αθήνα. Η ανακοίνωση έγινε από το Υπουργείο Πολιτισμού, σηματοδοτώντας ένα ακόμα βήμα στη διαρκή προσπάθεια επαναπατρισμού πολιτιστικών αγαθών.

Η διαδικασία ξεκίνησε με επίσημο αίτημα του Υπουργείου Πολιτισμού και επισφραγίστηκε κατά την επίσκεψη της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, στη Βαρσοβία, στο πλαίσιο του Άτυπου Συμβουλίου Υπουργών Πολιτισμού της Ε.Ε. Κατά τη διάρκεια συνάντησής της με την Πολωνή ομόλογό της, Χάνα Βρομπλέβσκα, οι δύο πλευρές συμφώνησαν στην επιστροφή των κειμηλίων, αναγνωρίζοντας το ισχυρό ιστορικό και συναισθηματικό φορτίο που αυτά φέρουν για την εβραϊκή κοινότητα της Ελλάδας.

Τα κειμήλια, τα οποία σήμερα φυλάσσονται στο Εβραϊκό Ιστορικό Ινστιτούτο στη Βαρσοβία, εντοπίστηκαν στην Κάτω Σιλεσία και έχουν συνδεθεί άρρηκτα με τις τραγικές σελίδες της Ιστορίας, ιδιαίτερα με τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Όπως υπογράμμισε η κ. Μενδώνη, «η διατήρηση της ιστορικής μνήμης αποτελεί καθήκον μας απέναντι στις εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδας, στους συγγενείς των θυμάτων, αλλά και στις επόμενες γενιές». Παρά τις γραφειοκρατικές δυσκολίες, χαρακτήρισε την επιστροφή των αντικειμένων «εξαιρετικά σημαντική για την πατρίδα και την εβραϊκή κοινότητα».

Η τεκμηρίωση του επαναπατρισμού παρουσιάστηκε επισήμως από τον Διευθυντή Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Πολωνίας, Πιότρ Ρίψον, και τη Διευθύντρια του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος, Ζανέτ Μπατίνου. Η διαδικασία επιστροφής των 76 κειμηλίων αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2025.

Η κ. Βρομπλέβσκα, από την πλευρά της, επανέλαβε τη στήριξη της Πολωνίας στην αρχή της επιστροφής πολιτιστικών θησαυρών στους τόπους προέλευσής τους, επισημαίνοντας πως τέτοιες ενέργειες υπηρετούν την ιστορική και πολιτιστική δικαιοσύνη. Παράλληλα, εξέφρασε δημόσια τη στήριξη της Πολωνίας στην ελληνική διεκδίκηση για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, υπενθυμίζοντας τη σχετική δήλωση του Πολωνού Πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ στη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Η συνάντηση των δύο υπουργών περιλάμβανε και συνομιλίες για τη διεύρυνση της πολιτιστικής συνεργασίας Ελλάδας και Πολωνίας, με ιδιαίτερη έμφαση σε τομείς όπως ο κινηματογράφος, οι σύγχρονες εικαστικές τέχνες και η παραδοσιακή χειροτεχνία, ενισχύοντας τους δεσμούς των δύο χωρών σε επίπεδο δημιουργικής και πολιτιστικής ανταλλαγής.

Η επιστροφή των κειμηλίων αποτελεί μια ουσιαστική κίνηση μνήμης και τιμής, ενδυναμώνοντας τη συλλογική ευθύνη για τη διατήρηση της ιστορικής αλήθειας και της πολιτιστικής κληρονομιάς.