Το Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών, ένας σημαντικός θεσμός για την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, απέκτησε πρόσφατα νέα διάσταση με τον χαρακτηρισμό της συλλογής του ως νεότερου μνημείου από το Υπουργείο Πολιτισμού. Η συλλογή, αποτελούμενη από 465 αντικείμενα, αποτελεί μοναδικό τεκμήριο της ιστορίας του Θεάτρου Σκιών, αναδεικνύοντας την εξέλιξη της τέχνης αυτής στην Ελλάδα, τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες της κάθε εποχής και τη συνεισφορά δύο σπουδαίων καλλιτεχνών: του Ευγένιου και του Σωτήρη Σπαθάρη.

Η συλλογή, δωρεά του Ευγένιου Σπαθάρη το 2003 στον Δήμο Αμαρουσίου, περιλαμβάνει φιγούρες και σκηνικά, πολλά από τα οποία φέρουν την προσωπική του υπογραφή, καθώς και παλαιότερα έργα του πατέρα του. Παράλληλα, το Μουσείο φιλοξενεί αντικείμενα από το παγκόσμιο Θέατρο Σκιών, ενισχύοντας τη διαχρονική και διαπολιτισμική αξία του. Ο Ευγένιος Σπαθάρης, συνεχίζοντας την παράδοση του πατέρα του, κατέστησε τον Καραγκιόζη αναπόσπαστο στοιχείο της ελληνικής λαϊκής τέχνης, εμπλουτίζοντας το αφηγηματικό και εικαστικό του περιεχόμενο μέσω της ένταξής του σε διάφορα μέσα, όπως το θέατρο, ο κινηματογράφος και η τηλεόραση.

Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1991 σε συνεργασία με τον Δήμο Αμαρουσίου, αρχικά στεγασμένο σε ένα νεοκλασικό κτίριο στην πλατεία Κασταλίας, ενώ αργότερα μεταφέρθηκε σε μεγαλύτερο και πληρέστερο χώρο. Εκεί φιλοξενείται το ετήσιο Φεστιβάλ Θεάτρου Σκιών «Σπαθάρεια», το οποίο προσελκύει καραγκιοζοπαίχτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Η συλλογή, καταγεγραμμένη από τη διευθύντρια του Μουσείου, Μένια Σπαθάρη, αποτελείται από τέσσερις θεματικές ενότητες, περιλαμβάνοντας φιγούρες από χαρτόνι, δέρμα και ζελατίνη, καθώς και ποικίλα αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν στις παραστάσεις.

Η αναγνώριση της συλλογής ως μνημείο υπογραμμίζει τη σημασία της ως στοιχείο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας. Το Θέατρο Σκιών, με ρίζες που φτάνουν έως την αρχαιότητα, εξελίχθηκε σε ένα δημοφιλές λαϊκό θέαμα, με τον Καραγκιόζη να αποκτά την ελληνική του μορφή κατά το τέλος του 19ου αιώνα. Η παράδοση αυτή συνεχίστηκε από γενιά σε γενιά, με την οικογένεια Σπαθάρη να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη διατήρηση και διάδοσή της. Η συμβολή του Ευγένιου Σπαθάρη στην αναγνώριση και διατήρηση της τέχνης αυτής είναι ανεκτίμητη, καθώς μέσα από τη δωρεά του εξασφαλίζεται η μελλοντική μελέτη και προβολή του ελληνικού Θεάτρου Σκιών.

(ΑΠΕ – ΜΠΕ)