Μια σημαντική και ενδιαφέρουσα έκθεση από κάθε άποψη, φιλοξένησε  το Μουσείο Τσιτσάνη στα Τρίκαλα. Πρόκειται για την πρωτοβουλία της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας – Παράρτημα Τρικάλων, να συνεργαστεί με το Μουσείο Καραθεοδωρή Δήμου Κομοτηνής και τον Σύνδεσμο Φίλων Καραθεοδωρή. Η συνεργασία αυτή απέφερε τη συνδιοργάνωση της έκθεσης «Τα Τρίκαλα υποδέχονται τον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή».

Την έκθεση υποστήριξε η Μουσειολόγος/Μουσειοπαιδαγωγός Χαρά Μαρκουλάκη (υπεύθυνη Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Μουσείου Καραθεοδωρή) που είχε αναλάβει και την περιήγηση των επισκεπτών. Η Χαρά Μαρκουλάκη γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ρέθυμνο Κρήτης. Η Χαρά Μαρκουλάκη είναι απόφοιτη του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στη Μυτιλήνη και κάτοχος του Μεταπτυχιακού τίτλου του ίδιου τμήματος, με κατεύθυνση σπουδών τη Μουσειολογία.

– Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως Έλληνες Μαθηματικούς του 20ού αιώνα. Μπορείτε να κάνετε μια αναφορά στην προσωπικότητα και το έργο του;

«Σημαντικό είναι το γεγονός ότι ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή θεωρήθηκε από πολλούς συναδέλφους του και όχι μόνο ως ο μεγαλύτερος Μαθηματικός από την αρχαιότητα.  Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή γεννήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 1873 στο Βερολίνο, καθώς ο πατέρας του ήταν διπλωμάτης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Δύο χρόνια αργότερα μετακομίζουν στο Βέλγιο, στις Βρυξέλλες.

Η κλίση του στα Μαθηματικά φάνηκε από μικρή ηλικία. Σε ηλικία 16 και 17 ετών κερδίζει το πρώτο βραβείο σε εθνικό επίπεδο. Ήθελε να σπουδάσει μαθηματικά αλλά ο πατέρας του δεν του το επέτρεψε κι έτσι δίνει εξετάσεις και εισάγεται στην Στρατιωτική σχολή του Βελγίου, ως (Πολιτικός) Μηχανικός.

Το πρώτο του ταξίδι μετά την αποφοίτηση του είναι η Κρήτη, όπου ο θείος του Αλέξανδρος Καραθεοδωρής του γνωρίζει τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ταξίδεψε σε άλλα μέρη και κατέληξε με βρετανική αποστολή στην Αίγυπτο, στο φράγμα του Νείλου, στις περιοχές Ασουάν και Ασιούτ. Εκεί συνειδητοποιεί ότι δεν είναι για αυτόν το επάγγελμα το Μηχανικού και παίρνει την απόφαση να σπουδάσει Μαθηματικά. Πάει δυο χρόνια στο Βερολίνο και μετά από προτροπή ενός φίλου του καταλήγει στη Γοτίγγη. Εκεί μένει άλλα δύο χρόνια, έχει δύο πολύ σπουδαίους καθηγητές τον Χίλμπερτ και τον Κλάιν. Κάνει τη Διδακτορική του Διατριβή με τίτλο «Περί ασυνεχών λύσεων στο Λογισμό των Μεταβολών» και την απαραίτητη υφηγεσία. Ανακηρύσσεται διδάκτωρ της Φιλοσοφίας των Μαθηματικών και του δίνεται αμέσως το δικαίωμα να διδάξει, όπως και κάνει σε διάφορα Πανεπιστήμια. Το 1908 παντρεύεται τη δεύτερη ξαδέρφη του πατέρα του, Ευφροσύνη Καραθεοδωρή, με την οποία αποκτούν δυο παιδιά, τον Κωνσταντίνο και την Δέσποινα. Το 1913, στο Μπρεσλάου γνωρίζει και τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο οποίος είναι θεωρητικός Φυσικός. Το 1919 ο Ελευθέριος Βενιζέλος τον καλεί στην Ελλάδα να διοργανώσει το Πανεπιστήμιο της Σμύρνης. Ο Καραθεοδωρή δέχεται την πρόσκληση αφήνοντας τη θέση του στο Βερολίνο και φτάνει στη Σμύρνη το 1920. Ονομάζει το πανεπιστήμιο «Φως εξ Ανατολών», δημιουργεί  7 τμήματα και τη βιβλιοθήκη του, τη σφραγίδα του, φέρνει βιβλία και εργαστηριακό υλικό και καλεί καθηγητές για τη στελέχωσή του. Το όνειρό του όμως σβήνει το 1922, τη χρονιά που ήταν έτοιμο να λειτουργήσει το πανεπιστήμιο. Η Μικρασιατική Καταστροφή… Στέλνει την οικογένειά του στη Σάμο και βάζει σε κιβώτια ό,τι μπορεί να σώσει. Ο ίδιος παραμένει και περιφέρεται στα παράλια της Σμύρνης, για καλή του τύχη, όμως, τον αναγνωρίζει ένας δημοσιογράφος και τον τραβάει σε μια βάρκα.

Για μικρό διάστημα το 1922 είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1923 στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, όμως λόγω συγκεκριμένων συνθηκών το 1924 φεύγει για το Μόναχο.

Το 1928 τον καλούν στο Χάρβαρντ για ένα εξάμηνο. Διδάσκει εκεί και σε άλλα 20 πανεπιστήμια της Αμερικής και επιστρέφει πίσω στη Γερμανία. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, το 1929, τον ξανακαλεί στην Ελλάδα και είναι έτοιμος να αφήσει για άλλη μια φορά τη θέση του στο Μόναχο. Ευτυχώς ένας καλός του φίλος τον πείθει να κρατήσει τη θέση του. Για 6 μήνες διδάσκει στο Μόναχο και για άλλους 6 φροντίζει για την αναδιοργάνωση του Πανεπιστημίου Αθηνών, τη διοργάνωση του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και συλλαμβάνει την ιδέα για την ίδρυση του Πανεπιστημίου Αιγαίου έως το 1932.

Περνάει τις δυσκολίες του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου. Χάνει τη σύζυγό του το 1947 κι εκείνος φεύγει από τη ζωή στις 2 Φεβρουαρίου του 1950. Το συγγραφικό του έργο τεράστιο είναι πολυδιάστατο. Έχει γράψει γύρω στις 300 επιστημονικές εργασίες σχετικά με τη θερμοδυναμική και τη γεωμετρική οπτική, τον λογισμό των μεταβολών και τη μαθηματική απεικόνιση, τη θεωρία των συνόλων και τη θεωρία της σχετικότητας και πολλές ακόμη».

-Ποιοι οι στόχοι του Μουσείου Καραθεοδωρή; Ποιο είναι το όραμα;

«Οι στόχοι του Μουσείου Καραθεοδωρή είναι η ανάδειξη της πολύ σπουδαίας αυτής προσωπικότητας, του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, η προβολή της ζωής και το έργο του σε όποιον επιθυμεί να μάθει για εκείνον και η δραστηριοποίησή του με όποιο τρόπο είναι δυνατό, ώστε να ενημερωθεί ακόμα περισσότερος κόσμος για όλα όσα έκανε και άφησε πίσω του ο μεγάλος αυτός επιστήμονας – Μαθηματικός.

Όραμα του Μουσείου αποτελεί να ανοιχτούν τα 38 κιβώτια που βρίσκονται στο υπόγειο του Πανεπιστημίου Αθηνών, τα οποία κατάφερε ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή να διασώσει διακινδυνεύοντας ο ίδιος και να τα στείλει στην Αθήνα, λίγο πριν την Μικρασιατική καταστροφή, ώστε να έρθει στο φως το τι περιέχουν».

-Πέρα από την προσφορά στη γνώση, ποια είναι η προσφορά του Καραθεοδωρή στον ελληνισμό συνολικότερα; 

«Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή δημιούργησε το Πανεπιστήμιο της Σμύρνης το 1920, ένα όραμα που δεν είδε να ολοκληρώνεται λόγω των γεγονότων του ’22. Αναδιοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Αθηνών και διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 1930, με καταστατικό που ήταν σε ισχύ για 50 χρόνια, έως το 1980 δηλαδή. Οραματίστηκε το Πανεπιστήμιο Αιγαίου με έδρα τη Λέσβο ή τη Σάμο, λόγω του μεγέθους των δύο νησιών ή τη Χίο, λόγω της καταγωγής της μητέρας του.

Ο Καραθεοδωρή αδιαμφισβήτητα υπήρξε άνθρωπος που αγαπούσε πολύ την πατρίδα του και όπου κι αν βρισκόταν αυτό το έδειχνε έμπρακτα. Αξίζει να αναφερθεί ότι όταν βρισκόταν στη Γερμανία κάθε φορά που μάθαινε πως σε κάποιο γερμανικό πανεπιστήμιο σπούδαζε Έλληνας φοιτητής τον προσκαλούσε σπίτι του για να τον βοηθήσει και να τον ενθαρρύνει, χωρίς αυτό να σημαίνει πως αρνιόταν να βοηθήσει και φοιτητές άλλης εθνικότητας.

Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή ήταν διακεκριμένος και πέρα από τα σύνορα της ευρωπαϊκής ηπείρου, το 1928 πηγαίνει στην Αμερική, μετά από πρόσκληση που δέχθηκε, για να διδάξει στο Χάρβαρντ και σε άλλα 20 αμερικάνικα πανεπιστήμια.

Και κάτι τελευταίο, οι συνάδελφοί του στο εξωτερικό τον θεωρούσαν πολύ σπουδαίο Έλληνα επιστήμονα. Το 1955 ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, στη τελευταία συνέντευξη που έδωσε λίγο πριν το θάνατό του, είπε ότι «δάσκαλός» του υπήρξε ο Έλληνας Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή».

(www.elliniki-gnomi.eu)