Κουνούπια γενετικά τροποποιημένα, ώστε να έχουν ενισχυμένη ανοσία και να είναι πιο ανθεκτικά στη μόλυνση από τα παράσιτα της ελονοσίας, είναι το νέο όπλο κατά της ευρέως διαδεδομένης νόσου, το οποίο ανέπτυξε ένας Έλληνας επιστήμονας στις ΗΠΑ.
Ο καθηγητής Γιώργος Δημόπουλος του Τμήματος Μοριακής Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς στη Βαλτιμόρη, μαζί με τους συνεργάτες του, έκανε τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science”.
Οι ερευνητές έκαναν μικρές τροποποποιήσεις στο DNA των κουνουπιών του είδους Anopheles, μέσω του τσιμπήματος των οποίων μεταδίδεται η ελονοσία στους ανθρώπους. Οι μεταλλάξεις του δικού τους γενετικού υλικού (χωρίς να χρειάζεται η εισαγωγή ξένων γονιδίων) ενισχύουν τη δραστηριότητα των γονιδίων που εμπλέκονται στην ανοσία. Έτσι, τα κουνούπια αντιστέκονται καλύτερα στη μόλυνση και μειώνεται η πιθανότητα να μεταφέρουν τα παράσιτα της ελονοσίας στους ανθρώπους.
Η ευχάριστα απρόσμενη εξέλιξη, όπως έδειξαν τα σχετικά πειράματα, είναι η ταχύτητα με την οποία τα γενετικά τροποποιημένα κουνούπια, όταν απελευθερωθούν, εξαπλώνουν τις μεταλλάξεις σε άλλα κουνούπια, σε σημείο που στον πληθυσμο των κουνουπιών περίπου εννέα στα δέκα (90%) να έχουν τις μεταλλάξεις της ενισχυμένης ανοσίας. Ένας λόγος που συμβαίνει αυτό, κατά τον Δημόπουλο, είναι ότι τα μεταλλαγμένα αρσενικά κουνούπια προτιμούν να ζευγαρώνουν με μη μεταλλαγμένα θηλυκά κουνούπια, με αποτέλεσμα οι επιθυμητές μεταλλάξεις να περνάνε στις επόμενες γενιές.
Ο πληθυσμός των τροποποιημένων κουνουπιών ζει σε μια αποικία στο εργαστήριο του Δημόπουλου εδώ και πάνω από επτά χρόνια και, όλο αυτό το διάστημα, έχει διατηρήσει υψηλό βαθμό ανοσίας απέναντι στα παράσιτα της ελονοσίας, χωρίς να εμφανίζει ορατά ίχνη παρενεργειών στη διατροφή του ή σε άλλες συμπεριφορές. Ο έλληνας ερευνητής σχεδιάζει ανάλογα πειράματα σε μεγαλύτερο αριθμό κουνουπιών.
Μια άλλη ομάδα ερευνητών, επίσης από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, με επικεφαλής τον καθηγητή μικροβιολογίας-ανοσολογίας Μαρτσέλο Τζέικομπς-Λορίνα, που έκαναν και αυτοί δημοσίευση στο περιοδικό “Science”, ακολούθησαν μια διαφορετική στρατηγική. Ανακάλυψαν ένα είδος βακτηρίων (Serratia AS1) που εξαπλώνονται γρήγορα μέσα στα κουνούπια και καταπολεμούν τα παράσιτα της ελονοσίας στον οργανισμό των εντόμων.
Η ελονοσία εξαπλώνεται μέσω των θηλυκών κουνουπιών Anopheles, που μεταφέρουν τα παράσιτα Plasmodium falciparum στο σώμα τους. Η νόσος σκοτώνει περισσότερους από 400.000 ανθρώπους κάθε χρόνο στον κόσμο, κυρίως παιδιά έως πέντε ετών στην υποσαχάρια Αφρική.

(ΑΠΕ-ΜΠΕ)