Μεγάλης σημασίας επαναπατρισμός αρχαιοτήτων πραγματοποιήθηκε πρόσφατα, καθώς ιδιώτης συλλέκτης – ξένος υπήκοος – παρέδωσε οικειοθελώς στο Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού 86 αρχαία έργα τέχνης.

Οι αρχαιότητες προέρχονται από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας και καλύπτουν ένα ευρύ χρονικό φάσμα, από την Αρχαιότερη Νεολιθική έως και την Ύστερη Ελληνιστική περίοδο. Στη συλλογή περιλαμβάνονται:

• γυναικεία ειδώλια της Νεολιθικής περιόδου,
• μαρμάρινα ειδώλια και αγγεία της Πρωτοκυκλαδικής εποχής,
• κεραμική της Μυκηναϊκής περιόδου,
• χάλκινα ειδώλια Γεωμετρικών, Αρχαϊκών και Ελληνιστικών χρόνων,
• χάλκινα κράνη, σκεύη και κάτοπτρα,
• αττική μελανόμορφη και ερυθρόμορφη κεραμική,
• μαρμάρινη επιτύμβια στήλη,
• χρυσά νεκρικά στεφάνια ελληνιστικών χρόνων.

Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, εξέφρασε την ικανοποίησή της για την εξέλιξη αυτή, υπογραμμίζοντας ότι «κάθε επαναπατρισμός αποδεικνύει πως ολοένα και περισσότεροι πολίτες στον κόσμο θεωρούν αναγκαία την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους».

Μετά την ολοκλήρωση της τεκμηρίωσης και της καταγραφής, τα αντικείμενα θα κατανεμηθούν σε μουσεία της ελληνικής επικράτειας, όπου θα εκτεθούν ώστε να είναι προσβάσιμα σε όλους.

Ο συγκεκριμένος επαναπατρισμός αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό βήμα στην προσπάθεια της Ελλάδας να προστατεύσει και να αναδείξει την πολιτιστική της κληρονομιά.

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα πραγματοποιήθηκαν στη Θεσσαλονίκη τα εγκαίνια του Β’ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου του περιοδικού «Θεολογία», στον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου, παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου, του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κωνσταντίνου Τασούλα, του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, καθώς και Πατριαρχών, Αρχιεπισκόπων, μελών της κυβέρνησης και πλήθους πιστών.

Ο λόγος του Οικουμενικού Πατριάρχη

Στην ομιλία του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης τόνισε ότι πίστη και επιστήμη δεν είναι αντίπαλοι, αλλά συνεργάτες στην υπηρεσία του ανθρώπου, υπογραμμίζοντας πως η Ορθόδοξη θεολογία καλείται να διατυπώνει την αλήθεια του Ευαγγελίου σε κάθε ιστορική στιγμή, χωρίς να απομονώνεται από τις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου.

Ο κ. Βαρθολομαίος αναφέρθηκε ιδιαίτερα στη σχέση θεολογίας και τεχνολογίας, επισημαίνοντας ότι η ταχεία ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και των νέων τεχνολογιών δεν μπορεί να δώσει απαντήσεις στα βαθύτερα υπαρξιακά ερωτήματα του ανθρώπου. Όπως χαρακτηριστικά είπε:

«Ουδείς νουνεχής δύναται να αμφισβητήση τας ευεργεσίας της επιστήμης και της τεχνολογίας. Όμως, η αληθής πρόοδος συνδέεται με την πνευματικήν δύναμιν της πίστεως».

Παράλληλα, προειδοποίησε για τους κινδύνους της εσωστρέφειας και της απομόνωσης της Εκκλησίας, υπογραμμίζοντας ότι η Ορθοδοξία καλείται να είναι παρούσα και ενεργή στις κοινωνικές, πολιτιστικές και επιστημονικές εξελίξεις.

Ομιλία του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου

Στον χαιρετισμό του, ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος αναφέρθηκε στο ήθος που ενσωματώνει η τεχνολογία, τονίζοντας ότι δεν αποτελεί απλώς εργαλείο, αλλά μεταφέρει έναν ορισμένο τρόπο σκέψης και ζωής. Επισήμανε ότι, αν και η τεχνολογία προσφέρει σημαντικές δυνατότητες, ταυτόχρονα μπορεί να περιορίσει την ανθρώπινη αξία και να αποδυναμώσει το πρόσωπο, εάν δεν χρησιμοποιείται με μέτρο και διάκριση.

Συμμετοχές και θεματολογία

Το συνέδριο, με θέμα «Η Ορθόδοξη θεολογία και η ‘οντολογία’ της τεχνολογίας: ανθρωπολογικές, πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές συνέπειες», συγκέντρωσε διακεκριμένους επιστήμονες, θεολόγους, ακαδημαϊκούς και εκκλησιαστικούς ηγέτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Η εναρκτήρια τελετή αποτέλεσε μια κορυφαία στιγμή διαλόγου μεταξύ πίστης και επιστήμης, ενώ οι εργασίες του συνεδρίου συνεχίζονται έως την 1η Οκτωβρίου.

Η αποστολή του περιοδικού «Θεολογία»

Κλείνοντας την ομιλία του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπογράμμισε τη σημασία του περιοδικού «Θεολογία», το οποίο, όπως ανέφερε, «θα παραμείνει βαρόμετρο θεολογικών εξελίξεων και φορέας διαλόγου της Ορθοδοξίας με τον σύγχρονο κόσμο».

(ΑΠΕ)

Στο πλαίσιο της θεματικής ενότητας «Λογοτεχνία & Ποίηση. Αφιέρωμα στον Κ.Π. Καβάφη και παρουσίαση σύγχρονων λογοτεχνικών έργων» του 1ου Φεστιβάλ της Ελληνοαιγυπτιακής Κοινότητας στην Ελλάδα, η πανεπιστημιακός και συγγραφέας Αγλαΐα Μπλιούμη ήταν η προσκεκλημένη ομιλήτρια, χαρίζοντας στο κοινό μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διάλεξη γύρω από τον Καβάφη και τη σύγχρονη πρόσληψη του έργου του.

Η Αγλαΐα Μπλιούμη γεννήθηκε το 1972 στη Στουτγάρδη από Έλληνες μετανάστες. Σπούδασε στο Τμήμα Γερμανικής Φιλολογίας του ΑΠΘ και αναγορεύτηκε διδάκτωρ στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Σήμερα υπηρετεί ως Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Γερμανικής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ και έχει διδάξει δημιουργική γραφή, σημειωτική και μεθοδολογία έρευνας σε ελληνικά πανεπιστήμια. Παράλληλα, έχει πλούσιο συγγραφικό και ερευνητικό έργο με μονογραφίες, μελέτες και επιμέλειες.

Η λογοτεχνική της διαδρομή ξεκίνησε με το γερμανόφωνο διήγημα «Το ξένο μέσα μου» (1997), ενώ ποιήματά της έχουν συμπεριληφθεί σε δίγλωσσες ανθολογίες. Το 2022 έκανε το ντεμπούτο της στην ελληνική πεζογραφία με το μυθιστόρημα «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος), ένα έργο που πραγματεύεται θέματα διαπολιτισμικότητας, μεταναστευτικής εμπειρίας και υβριδικής ταυτότητας, σε διαρκή διάλογο με τον Καβάφη.

Η διάλεξη: Από τον πολιτισμό στη διαπολιτισμικότητα

Η κα Μπλιούμη, συνδυάζοντας τον ρόλο της ερευνήτριας και της συγγραφέως, ανέπτυξε μια συστηματική σκέψη γύρω από τις έννοιες «πολιτισμός», «πολυπολιτισμικότητα» και «διαπολιτισμικότητα», υπογραμμίζοντας ότι ο πολιτισμός είναι ένα δυναμικό κοινωνικό δημιούργημα σε συνεχή διαπραγμάτευση και εξέλιξη.

• Η πολυπολιτισμικότητα, εξήγησε, αφορά τη συνύπαρξη διαφορετικών κοινοτήτων, συχνά χωρίς αλληλεπίδραση.
• Αντίθετα, η διαπολιτισμικότητα αναφέρεται στην αλληλεπίδραση και την ώσμωση, με βασικό στοιχείο τον υβριδισμό των ταυτοτήτων – ένα βίωμα που χαρακτηρίζει και τα παιδιά δεύτερης ή τρίτης γενιάς μεταναστών.

Ο Καβάφης ως συνομιλητής

Στο μυθιστόρημά της, η κα Μπλιούμη παρεμβάλλει αποσπάσματα ποιημάτων του Καβάφη, δίνοντας νέα διάσταση στην αφήγηση. Όπως σημείωσε, ο Καβάφης υπήρξε ο κατεξοχήν ποιητής του απόδημου ελληνισμού και ανέδειξε μέσα από το έργο του την υβριδική ταυτότητα της ελληνιστικής Αλεξάνδρειας.

Μέσα από χαρακτηριστικά παραδείγματα, η συγγραφέας έδειξε πώς τα καβαφικά μοτίβα – η απώλεια, η ειρωνεία, η ξενικότητα και το συμπεριληπτικό «Εμείς» – συνομιλούν με τις ιστορίες μεταναστών στο βιβλίο της. Έτσι, η λογοτεχνία δεν ερμηνεύει μόνο την πραγματικότητα, αλλά «διαλέγεται» με άλλη λογοτεχνία, αποκαλύπτοντας κρυμμένες διαπολιτισμικές προεκτάσεις στο έργο του Αλεξανδρινού ποιητή.

Η ομιλία της Αγλαΐας Μπλιούμη στο Φεστιβάλ της Ελληνοαιγυπτιακής Κοινότητας αποτέλεσε μια ουσιαστική συμβολή στον διάλογο για την πρόσληψη του Καβάφη σήμερα, αλλά και μια ανάδειξη της λογοτεχνικής δυναμικής που γεννιέται μέσα από τις εμπειρίες της μετανάστευσης και της υβριδικής ταυτότητας.

Όπως χαρακτηριστικά τόνισε:
«Η επιστημονική έρευνα έχει ελάχιστα αναδείξει τη διαπολιτισμική ποίηση του Καβάφη. Με το έργο μου προσπάθησα να δείξω ότι η λογοτεχνία μπορεί να φωτίσει λογοτεχνία και να αποκαλύψει νέες, κρυμμένες αναγνώσεις».

(ekalexandria.org)

Η Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή, το αρχαιότερο εν λειτουργία ελληνικό εκπαιδευτικό ίδρυμα με αδιάλειπτη προσφορά 571 ετών στην ελληνική παιδεία, πρόκειται να μετεγκατασταθεί προσωρινά σε άλλο κτήριο. Η απόφαση ελήφθη προκειμένου να υλοποιηθούν απαραίτητα έργα ενίσχυσης της στατικότητας του ιστορικού κτηρίου στο Φανάρι, με στόχο την προστασία του σε περίπτωση ισχυρού σεισμού στην Κωνσταντινούπολη.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της διεύθυνσης της Σχολής, η απόφαση βασίζεται σε εμπεριστατωμένες μελέτες ειδικών επιστημόνων και αφορά την εκτέλεση εργασιών που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν με την παρουσία μαθητών και προσωπικού στο κτήριο. Για τον λόγο αυτό, η Σχολή θα στεγαστεί προσωρινά σε χώρο που πληροί όλες τις προδιαγραφές αντισεισμικότητας και καταλληλότητας.

Διευκρινίσεις για παραπληροφόρηση

Η διεύθυνση της Σχολής υπογραμμίζει ότι το τελευταίο διάστημα κυκλοφόρησαν αναληθείς ή διαστρεβλωμένες πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία της. Τονίζει, μάλιστα, πως μοναδική έγκυρη πηγή πληροφόρησης αποτελεί η ίδια η Σχολή, ενώ κάθε άλλη πηγή πλήττει το κύρος του ιστορικού ιδρύματος και την αλήθεια.

Παράλληλα, επισημαίνει ότι η παραπληροφόρηση αφορά όχι μόνο το ζήτημα της κτηριακής ενίσχυσης, αλλά και το θέμα της μη εγγραφής μαθητή στην πρώτη τάξη του Γυμνασίου, λόγω της πληθυσμιακής συρρίκνωσης της ομογένειας. Το ζήτημα αυτό, όπως αναφέρεται, έχει ήδη συζητηθεί εκτενώς τα προηγούμενα χρόνια και δεν επιδέχεται νέες παρερμηνείες.

Ένα ζωντανό μνημείο παιδείας και ιστορίας

Το εντυπωσιακό κτήριο της Σχολής, χτισμένο από κόκκινο τούβλο, δεσπόζει στον Κεράτιο Κόλπο και αποτελεί εμβληματικό τοπόσημο της Πόλης. Κατασκευάστηκε την περίοδο 1881-1883, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Δημάδη, σε έκταση που ανήκε στον Δημήτριο Καντεμίρ.

Η Σχολή ιδρύθηκε το 1454, λίγο μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, από τον Πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο, ως συνέχεια της Οικουμενικής Πατριαρχικής Σχολής που ανάγεται στον 4ο αιώνα και τον Μέγα Κωνσταντίνο. Από τότε έως σήμερα, συνεχίζει αδιάκοπα να υπηρετεί την ελληνική παιδεία και τον πολιτισμό.

(ΑΠΕ)

Το Ελληνικό Θεατρικό Εργαστήρι διοργανώνει το Τρίτο Θεατρικό Αναλόγιο με τίτλο «Θεατρικοί Δημιουργοί στις Βρυξέλλες», την Παρασκευή 17 Οκτωβρίου 2025, στις 20:00, στο θέατρο Centre Communautaire de Joli Bois (100, ave du Haras – 1150 WSP).

Η εκδήλωση προσφέρει βήμα για την παρουσίαση και ανάδειξη νέων θεατρικών έργων, μέσα από τη μορφή του Θεατρικού Αναλογίου. Στο πλαίσιο της βραδιάς θα παρουσιαστούν τρία έργα σύγχρονων δημιουργών:

1. «Ένα κορίτσι με ψάχνει» της Σοφίας Σταμπολίτη
2. «Κίτρινες κορδέλες» της Νάνσυ Πασκάλ
3. «Οικογένεια» του Δημήτρη Ρέπα

Συντελεστές

• Σκηνοθεσία: Τάσος Νυχάς

Συμμετέχουν (με αλφαβητική σειρά):

• Ένα κορίτσι με ψάχνει: Σόνια Καρασαββίδου, Φραγκίσκος Νικολιάν, Νίκος Σαχάς, Έλενα Τασιούλα, Νίκος Χατζούδης
• Κίτρινες κορδέλες: Ρίτα Ντιναπόγια, Δημήτρης Σαχάς, Νίκος Σαχάς
• Οικογένεια: Σόνια Καρασαββίδου, Γιάννης Κρητικός, Ιάσων Κρητικός, Έλενα Τασιούλα, Νίκος Χατζούδης

Πληροφορίες Εκδήλωσης

• Ημερομηνία: Παρασκευή 17 Οκτωβρίου 2025
• Ώρα: 20:00
• Χώρος: Centre Communautaire de Joli Bois – 100, ave du Haras – 1150 WSP
• Γενική είσοδος: 15€

(newsville.be)

Μια καινοτόμος καλλιτεχνική έρευνα που συνδυάζει επιστήμη και τέχνη, με επικεφαλής δύο Έλληνες ερευνητές στη Βιέννη, απέσπασε διεθνή αναγνώριση και παρουσιάζεται στην Παγκόσμια Έκθεση (World Expo) της Οσάκα στην Ιαπωνία, όπου αναμένεται να προσελκύσει περισσότερους από 28 εκατομμύρια επισκέπτες έως τον Οκτώβριο του 2025.

Η έρευνα «Trans-bodied Knowledge» (Δια-σωματική γνώση) υλοποιείται στο Πολυτεχνείο της Βιέννης (TU Wien) από τον πιανίστα κλασικής και σύγχρονης μουσικής Χρήστο Μαράντο, διδάσκοντα στο Πανεπιστήμιο Μουσικής και Παραστατικής Τέχνης Βιέννης (mdw), και την αρχιτέκτονα μηχανικό Εφηλένα Μπασέτα, απόφοιτο του ΕΜΠ και ερευνήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής του TU Wien.

Το έργο έχει εξασφαλίσει τριετή χρηματοδότηση από τον Αυστριακό Επιστημονικό Οργανισμό FWF, μέσω του πρωτοποριακού προγράμματος PEEK (Arts-Based Research Program), που στηρίζει την καλλιτεχνική έρευνα σε διεθνές επίπεδο.

Η έρευνα και οι στόχοι της

Η διεπιστημονική προσέγγιση των ερευνητών δίνει έμφαση στη σιωπηλή γνώση (tacit knowledge) που μεταδίδεται μέσω εμπειριών και αισθήσεων. Το πρότζεκτ επιδιώκει:

• να εμπλουτίσει την εκπαίδευση των αρχιτεκτόνων, διευρύνοντας την αντίληψή τους για τον χώρο μέσω καλλιτεχνικών μεθόδων,
• να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη σημασία όλων των αισθήσεων μέσα από παραστάσεις (performances) και συλλογικές εμπειρίες.

Διεθνής αναγνώριση

Η εκπαιδευτική διάσταση του έργου διακρίθηκε ως μία από τις πιο καινοτόμες σε εθνικό επίπεδο στην Αυστρία. Η διάκρισή του αυτή οδήγησε στην παρουσίαση του αποτελέσματος στο Innovation Lab του αυστριακού περιπτέρου στην World Expo της Οσάκα, δίνοντας στους Έλληνες ερευνητές παγκόσμια προβολή.

Τον περασμένο Απρίλιο, οι ίδιοι επισκέφθηκαν την Ιαπωνία, όπου παρουσίασαν το έργο σε επιστημονικά και ερευνητικά κέντρα στο Τόκιο, το Κιότο και τη Χιροσίμα.

Wearables και πολυαισθητηριακές εμπειρίες

Κεντρικό στοιχείο της έρευνας αποτελούν πέντε φορετά αντικείμενα (wearables) που επηρεάζουν τον τρόπο κίνησης του χρήστη στον χώρο. Οι συσκευές αυτές αξιοποιήθηκαν από φοιτητές του TU Wien, οι οποίοι, μέσα από πειραματισμό, δημιούργησαν πολυμεσικές περφόρμανς με διαδραστικά αντικείμενα, βίντεο και ζωντανή μουσική στο πιάνο, συνδυάζοντας αναλογικούς και ψηφιακούς ήχους.

Οι παραστάσεις ενεργοποίησαν ταυτόχρονα πολλές αισθήσεις – αφή, ακοή, κιναισθησία, όσφρηση – προσφέροντας στο κοινό μια εμπειρία πέρα από την όραση. Ο ενθουσιασμός των θεατών ανέδειξε τη σημασία των συλλογικών εμπειριών στον φυσικό χώρο, ως αντίβαρο στην κυριαρχία του ψηφιακού περιβάλλοντος της εποχής μας.

Προοπτικές και μέλλον

Οι δράσεις της έρευνας δεν σταματούν στην Ιαπωνία. Στα επόμενα δύο χρόνια, το πρότζεκτ θα συνεχιστεί με καλλιτεχνικές εκθέσεις και παραστάσεις σε διεθνές επίπεδο, σε συνεργασία με φορείς από χώρες όπως η Ιταλία, η Αμερική, η Εσθονία και η Ισπανία.

Όπως σημειώνει ο Χρήστος Μαράντος:

«Η συμμετοχή μας στην EXPO αποτελεί αναγνώριση της σπουδαιότητας της καλλιτεχνικής έρευνας, ενός πεδίου που δημιουργεί νέα γνώση για την κοινωνία μέσα από την τέχνη. Ελπίζουμε να συνεργαστούμε και με ελληνικούς θεσμούς, προωθώντας τη δυναμική αυτού του πεδίου και στη χώρα μας».

Από την πλευρά της, η Εφηλένα Μπασέτα υπογραμμίζει:

«Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε πολυαισθητηριακές εμπειρίες που θα μείνουν χαραγμένες στη μνήμη του κοινού, προσκαλώντας το να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του με την τεχνολογία και τον φυσικό χώρο».

(ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Μετά από τέσσερις δεκαετίες αφοσίωσης στον Αιγυπτιώτη Ελληνισμό – μέσα από τη δράση σε σωματεία, τη συλλεκτική έρευνα και τη συγγραφική προσπάθεια – το μεγάλο όνειρο του συγγραφέα πήρε σάρκα και οστά: η ολοκληρωμένη Ιστορία του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού είναι πλέον πραγματικότητα.

Τα έργα του Πολίτη (1928) και του Γιαλουράκη (1967), αν και σημαντικά, είχαν μείνει ελλιπή και παρωχημένα. Έτσι, με επιμονή, μόχθο, πολυετή έρευνα και αμέτρητες ώρες δουλειάς, δημιουργήθηκε ένα έργο-παρακαταθήκη που καλύπτει ενάμιση αιώνα παρουσίας των Ελλήνων στην Αίγυπτο – μιας κοινότητας που υπήρξε σπουδαία, δημιουργική και σε πολλά σημεία μοναδική στην ιστορία του ελληνισμού της διασποράς.

Η μνημειώδης έκδοση αριθμεί 6 τόμους, 2.200 σελίδες, 420.000 λέξεις και 2.300 φωτογραφίες, προσφέροντας στον αναγνώστη ένα ολοκληρωμένο πανόραμα της ζωής, της δράσης και της συμβολής των Αιγυπτιωτών.

Η πραγματοποίηση του έργου κατέστη δυνατή και χάρη στη γενναιόδωρη χορηγία του Αποστόλου Δοξιάδη, ο οποίος στήριξε οικονομικά την έκδοση, πιστεύοντας στο όραμα, παρότι ο ίδιος δεν είναι Αιγυπτιώτης.

Η «Ιστορία των Ελλήνων στην Αίγυπτο» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αγγελάκη, σε πολυτελές κιβώτιο, και αποτελεί ένα έργο ζωής που φιλοδοξεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τις επόμενες γενιές Αιγυπτιωτών, αλλά και για κάθε Έλληνα που ενδιαφέρεται για την ιστορική πορεία του ελληνισμού.

Η απόκτησή της σηματοδοτεί όχι μόνο τη στήριξη μιας σπουδαίας προσπάθειας, αλλά και τη διατήρηση ζωντανής της μνήμης και της κληρονομιάς του Αιγυπτιωτισμού.

Μία ομάδα Αιγυπτίων αρχαιολόγων έφερε στο φως ένα άγνωστο μέχρι σήμερα και άθικτο αντίγραφο του Κανώπειου Διατάγματος, που χρονολογείται από το 238 π.Χ. Πρόκειται για το πρώτο πλήρες αντίγραφο που ανακαλύπτεται εδώ και περισσότερο από 150 χρόνια, γεγονός που το καθιστά εξαιρετικής σημασίας εύρημα.

Η στήλη βρέθηκε στην τοποθεσία Tell El-Fara’in, κοντά στην πόλη El-Husseiniya στο ανατολικό Δέλτα του Νείλου – μια περιοχή γνωστή για τον πλούτο των πολιτιστικών της καταλοίπων, όπως αναφέρει το Archaeology News.

Το Κανώπειο Διάταγμα είχε εκδοθεί από τον Πτολεμαίο Γ΄ τον Ευεργέτη, σε συνέλευση αρχιερέων στην αρχαία πόλη Κάνωπο, ανατολικά της σημερινής Αλεξάνδρειας. Σκοπός του ήταν να τιμήσει τον ίδιο, τη σύζυγό του Βερενίκη Β΄ και την κόρη τους, ενώ ταυτόχρονα καταγράφει σημαντικές πολιτικές και θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις της εποχής. Αντίγραφα του διατάγματος είχαν διανεμηθεί σε σημαντικούς ναούς σε ολόκληρη την Αίγυπτο.

Μέχρι σήμερα, οι αρχαιολόγοι είχαν εντοπίσει μόνο έξι αντίγραφα, πλήρη ή αποσπασματικά, από τοποθεσίες όπως το Kom El-Hisn, το San El-Hagar και το Tell Basta. Η νέα στήλη ξεχωρίζει, καθώς είναι γραμμένη αποκλειστικά σε ιερογλυφικά, σε αντίθεση με τις τρίγλωσσες (ιερογλυφικά, δημώδη αιγυπτιακά και ελληνικά) που είχαν βρεθεί μέχρι τώρα. Αυτό δίνει στους μελετητές μια σπάνια ευκαιρία να προσεγγίσουν την πτολεμαϊκή περίοδο από μια καθαρά αιγυπτιακή σκοπιά.

Η στήλη, λαξευμένη σε ψαμμίτη, έχει ύψος 1,27 μ., πλάτος 83 εκ. και πάχος 48 εκ. Στην κορυφή της δεσπόζει ο φτερωτός ηλιακός δίσκος πλαισιωμένος από δύο ουραίους με τα στέμματα της Άνω και Κάτω Αιγύπτου, ενώ ανάμεσά τους είναι χαραγμένη η φράση «Di Ankh» («Αυτός που δίνει ζωή»). Κάτω από το σύμβολο, 30 γραμμές ιερογλυφικού κειμένου περιγράφουν το διάταγμα, καταγράφοντας:

• βασιλικές δωρεές σε ναούς,
• φορολογικές ελαφρύνσεις σε περιόδους χαμηλής πλημμύρας του Νείλου,
• την καθιέρωση του δίσεκτου έτους με προσθήκη μιας ημέρας κάθε τέσσερα χρόνια,
• τον θεσμό νέου ιερατικού τίτλου προς τιμήν της βασιλικής οικογένειας,
• τον ορισμό θρησκευτικής γιορτής με βάση την ανατολή του Σείριου,
• καθώς και τη θεοποίηση του Πτολεμαίου Γ΄, της Βερενίκης Β΄ και της κόρης τους.

Η ανακάλυψη αυτή εμπλουτίζει σημαντικά τη γνώση μας για τη διοίκηση, τη θρησκεία και την πολιτική της πτολεμαϊκής Αιγύπτου, ανοίγοντας νέους δρόμους στην ιστορική και γλωσσολογική έρευνα.

Μία από τις πιο σημαντικές ανακοινώσεις του Ιδρύματος Ωνάση ήταν η απόκτηση της μοναδικής συλλογής δίσκων του Γιάννη Πετρίδη, του θρυλικού ραδιοφωνικού παραγωγού που για δεκαετίες συνόδευσε το ελληνικό κοινό με τις εκπομπές του. Όπως υπογράμμισε η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, ο Πετρίδης «δεν πούλησε τη συλλογή, έκανε πρόταση δωρεάς της στο Ίδρυμα», αναδεικνύοντας τον βαθιά προσωπικό χαρακτήρα αυτής της προσφοράς.

Η συλλογή χαρακτηρίζεται ως πραγματικός θησαυρός. Περιλαμβάνει δισκάκια των ’60s, σπάνιες εκδόσεις, βιβλία, soundtracks, καθώς και πλούσιο υλικό από το ιταλικό, γαλλικό και ελληνικό τραγούδι – από τα ρεμπέτικα μέχρι τις πιο πρόσφατες κυκλοφορίες. Όπως τόνισε ο ίδιος ο Πετρίδης, πρόκειται για ένα αρχείο που συμπυκνώνει δεκαετίες μουσικής ιστορίας και πολιτιστικής μνήμης.

Το υλικό έχει ήδη μεταφερθεί στη Στέγη, με στόχο τη δημιουργία ενός ειδικά διαμορφωμένου χώρου που θα επιτρέπει τόσο την ακρόαση όσο και την ερευνητική αξιοποίηση της συλλογής. Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη η παραγωγή ντοκιμαντέρ σε σκηνοθεσία Γιώργου Τελτζίδη, που θα φωτίσει τη διαδρομή του Πετρίδη και την πλούσια παρακαταθήκη του.

Με την κίνηση αυτή, το Ίδρυμα Ωνάση δεν αποκτά απλώς μια ιδιωτική συλλογή, αλλά διασώζει και αναδεικνύει ένα κομμάτι της μουσικής ιστορίας, προσφέροντάς το στο κοινό και στις επόμενες γενιές.

Ο αστικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός artefact athens παρουσιάζει την έκθεση σύγχρονης τέχνης all aboard, σε επιμέλεια του Κώστα Πράπογλου. Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» από τις 9 Οκτωβρίου έως τις 9 Νοεμβρίου 2025, μετατρέποντας το αεροδρόμιο σε έναν απρόσμενο πολιτιστικό προορισμό.

Η Αθήνα γίνεται το επίκεντρο ενός τολμηρού καλλιτεχνικού εγχειρήματος που επαναπροσδιορίζει τη σχέση του ταξιδιού με την τέχνη. Στην έκθεση συμμετέχουν 40 καλλιτέχνες από διαφορετικές γενιές και χώρες, φέρνοντας μαζί τους ποικίλες εικαστικές γλώσσες, προβληματισμούς και αφηγήσεις.

Το all aboard αποτελεί το πρώτο εγχείρημα στην Ελλάδα – και ένα από τα ελάχιστα παγκοσμίως – όπου μια μεγάλης κλίμακας έκθεση σύγχρονης τέχνης υλοποιείται μέσα σε αεροδρόμιο που λειτουργεί κανονικά. Το εγχείρημα επιχειρεί να ανοίξει νέους διαύλους επικοινωνίας με το διεθνές κοινό, μετατρέποντας τον χώρο του ταξιδιού σε ένα απρόσμενο σημείο καλλιτεχνικής εμπειρίας.

Η σύμπραξη της τέχνης με την αεροπορική πύλη της χώρας αναδεικνύει την Αθήνα ως έναν ζωντανό κόμβο πολιτισμού και φιλοδοξεί να αφήσει το αποτύπωμά της τόσο στους επιβάτες που θα συναντήσουν τα έργα καθ’ οδόν, όσο και στη διεθνή καλλιτεχνική σκηνή.